Odmowa wyrażenia zgody na rozwód

W sprawach rozwodowych często zdarza się, że jeden z małżonków nie chce wyrazić zgody na rozwiązanie małżeństwa przez rozwód. Co zrobić w takiej sytuacji? Czy zgoda na rozwód drugiego małżonka jest obligatoryjna? Czy rozwód jest wówczas niedopuszczalny?

Na wstępnie podkreślić należy, że co do zasady zgoda drugiego małżonka na orzeczenie rozwodu nie jest potrzebna. Jednakże rozwiązanie małżeństwa przez rozwód jest niedopuszczalne w przypadku, gdy odmowa wyrażenia zgody na rozwód przez małżonka niewinnego rozkładu pożycia jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

W przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej „k.r.o.”) ustawodawca nie wskazał katalogu zachowań, które decydowałyby, że określone pobudki, którymi kieruje się małżonek odmawiający wyrażenia zgody na rozwód, skutkują dopuszczalnością albo niedopuszczalnością orzeczenia rozwodu. Muszą być więc one każdorazowo rozważone przez sąd na gruncie konkretnie sprawy, biorąc pod uwagę zaistniałe w niej okoliczności.

Z uwagi na powyższe, problematyka odmowy wyrażenia zgody na rozwód jest przedmiotem licznych orzeczeń sądów powszechnych oraz poglądów doktryny. Zgodnie z ugruntowaną linią orzeczniczą, wyrażoną m.in. w Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2002 r., w sprawie o sygn. akt III CKN 665/00: „Nie zasługuje na aprobatę odmowa zgody na rozwód, która służy tylko chęci zamanifestowania przewagi nad małżonkiem domagającym się orzeczenia rozwodu i przeszkodzeniu w ułożeniu sobie przez niego życia osobistego (art. 56 § 3 k.r.o.)”.

Z powyższego wynika, więc że przedstawiona powyżej przyczyna niewyrażenia zgody na rozwód małżonka niewinnego nie ma wpływu na dopuszczalność rozwiązania małżeństwa przez rozwód (w takim przypadku rozwód jest dopuszczalny).

Ponadto, Sąd Najwyższy wskazał, że poczucie zagrożenia w dotychczasowej sferze bytowej, gdy rozwód nie pociąga za sobą utraty dotychczasowych uprawnień ani nie ma wpływu na możliwości zaspokojenia określonych potrzeb bytowych małżonka niewinnego, także nie może stanowić przyczyny uzasadniającej odmowę wyrażenia zgody na rozwód, a co za tym idzie niedopuszczalności rozwodu. (zob. Wyrok SN z 21.11.2002 r., III CKN 665/00, LEX nr 74446.)

Autor: Zuzanna Wolak